قانون تجارت در سال 1400 چه تغییراتی کرده است؟
قانون تجارت در سال 1400 چه تغییراتی کرده است؟
چه تغییراتی در قانون تجارت ۱۴۰۰ اتفاق افتاده است؟ برای تاجران، حسابداران، مدیران بازرگانی و... هر نوع تغییر و اصلاحیه قانون تجارت مهم است. اما این تغییرات شامل چه مواردی است؟ در کدام فعالیت‌ها می‌توان از قوانین تجاری استفاده کرد؟ مهم‌ترین ماده‌های قانون تجارت چیست؟ آخرین اصلاحات مربوط به کدام قوانین است؟ از کجا می‌توانیم تمامی مباحث قانون تجارت را آموزش ببینیم؟
قانون تجارت چیست؟
قبل از قانون تجارت، تنها حکم شرع و دین روابط و مبادلات تجاری را بین خریدار و فروشنده تعیین می‌کرد. قبل از این قانون در صورتی که ۲ نفر دچار اختلاف مالی و تجاری می‌شدند، حاکم شرع با استفاده از قانون مدنی و عرف جامعه، مشکلات را حل می‌کرد. قانون تجارت ایران، مهم‌ترین و اصلی‌ترین مجموعه مدون از مقررات مربوط به امور بازرگانی است. این قانون، حقوق تجارت ایران را شامل می‌شود. قانون تجارت در ایران، در ابتدا تنها شامل مفاد ترجمه شده از قانون تجارت فرانسه بود و در سال ۱۳۱۱ تصویب شد. از آن زمان تا به حال، تغییرات زیادی در این قانون به وجود آمده است. اگر چه در قانون تجارت می‌توانید اصول مالی و بازرگانی زیادی را ببینید، اما برای پاسخگو بودن نسبت به مسائل روز، داشتن تغییرات الزامی است. در سرفصل‌های قانون تجارت می‌توانید مقرراتی را درباره مباحث زیر ببینید:
- معاملات تجاری
- دفاتر تجارتی
- اسناد تجاری و چک
- دلالی
- حق العمل کاری
- قرارداد حمل و نقل
- قائم مقام تجارتی و سایر نمایندگان تجارتی
- ضمانت
- ورشکستگی
- اسم تجارتی
- شخصیت حقوقی
- شرکت تجاری
بیشتر بخوانید: قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان چیست؟
کتاب قانون تجارت ویرایش سال 1400
قانون تجارت 1400
با گذشت نزدیک به ۹۰ سال از زمان تصویب اولین رونوشت این قانون، تغییرات زیادی متوجه قانون تجارت شده است. قانون اولیه شامل ۳۷۸ ماده بود که بعداً به ۳۰۰ ماده کاهش پیدا کرد. اما در حال حاضر قانون تجارت جدید شامل ۱۶ باب و ۶۰۰ ماده است. البته هنوز هم به عقیده بسیاری از حقوقدانان، در بخش شرکت‌های سهامی و قانون تجارت الکترونیک نواقص زیادی وجود دارد. اطلاع از قانون تجارت جدید 1400 برای تمامی بازرگانان، حسابداران و مدیران مالی الزامی است. قانون تجارت ۱۴۰۰ تغییرات زیادی را نسبت به سال‌های قبل داشته است. به همین دلیل باید از دوره‌های آموزش حسابداری برای یادگیری بهتر این قانون کمک گرفت. تقسیم بندی مواد قانون تجارت 1400 به صورت زیر است:
- باب اول؛ تجارت و معاملات تجاری: تعریف تاجر و فعالیت‌های تجاری در این باب آمده است
- باب دوم؛ دفاتر تجارتی و دفتر ثبت تجارتی: قوانین مربوط به ثبت دفاتر تجاری در باب دوم توضیح داده شده است
- باب سوم؛ شرکت‌های تجارتی: قوانین مربوط به انواع شرکت‌های تجاری، سهام، مقررات جزایی و تصفیه امور شرکت‌ها را می‌توانید در این باب ببینید.
- باب چهارم؛ برات، سفته طلب، چک: موضوعات مربوط به چک، سفته و برات مانند انتقال، وصول، پشت نویسی و... در باب چهارم توضیح داده شده است
- باب پنجم؛ اسناد در وجه حامل
- باب ششم؛ دلالی: کلیاتی درباره دلال، حق الزحمه دلالی پرداخت آن را می‌توانید در باب ششم قانون تجارت ۱۴۰۰ بخوانید
- باب هفتم؛ حق العمل کاری (کمیسیون)
- باب هشتم؛ قرارداد حمل و نقل: در این باب به طور کامل مسائل به مربوط به حمل و نقل و مسئولیت‌های حامل پرداخته شده است
- باب نهم؛ قائم مقام تجارتی و سایر نمایندگان تجارتی
- باب دهم؛ ضمانت: در این باب توضیحاتی درباره ضامن و انواع ضمانت آمده است
- باب یازدهم؛ ورشکستگی: برای اطلاع از قوانین مربوط به ورشکستگی، توقیف، فروش و وصول اموال ورشکسته، تشخیص مطالبات، قرارداد ارفاقی و دعوی استرداد باید این باب را بخوانید
- باب دوازدهم؛ ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب
- باب سیزدهم؛ اعاده اعتبار: ماده‌های این باب به قوانین تاجران می‌پردازد که دیون خود را پرداخت کردند
- باب چهاردهم؛ اسم تجارتی: قواعد حاکم بر اسم تجاری در باب چهاردهم آمده است
- باب پانزدهم؛ شخصیت حقوقی: تابعیت، حقوق و وظایف شخصیت حقوقی در باب پانزدهم توضیح داده شده است
- باب شانزدهم؛ مقررات نهایی: ماده‌های 592 تا 600 قانون تجارت ۱۴۰۰ در این باب وجود دارد
قانون تجارت 1400، شامل اصلاحات زیادی در زمینه تجارت الکترونیک است
مهم‌ترین ماده‌های قانون تجارت 1400 جدید
برخی از ماده‌های قانون تجارت از دیگر ماده‌ها و تبصره‌ها مهم‌تر هستند. دلیل این اتفاق می‌تواند مشمولیت یا پر استفاده بودن این ماده‌ها باشد. اما قطعاً هنگام بررسی قانون تجارت ۱۴۰۰ به عنوان حسابدار، نباید تفاوتی میان قوانین قائل شوید. در سرفصل قانون تجارت آموزش حسابداری، تمامی ماده‌ها و قوانین حاکم بر بازرگانی و روابط تجاری بررسی می‌شود. ماده‌های زیر نقش تعیین کننده در معاملات تجاری دارند:
ماده 2 قانون تجارت
در ماده ۲ قانون تجارت ۱۴۰۰ انواع فعالیت‌های تجاری توضیح داده شده است. هر کاری که شامل موارد زیر باشد جزو معاملات تجاری محسوب می‌شود:
- خرید یا گرفتن هر نوع مال به قصد فروش یا اجاره
- حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحو
- هر نوعی از عملیات دلالی یا حق‌العمل‌کاری (کمیسیون)
- تاسیس و به کار انداختن کارخانه به شرطی که برای رفع نیازهای شخصی نباشد
- عملیات حراجی
- نمایشگاه‌های عمومی
- هر نوع عملیات صرافی و بانکی
- معاملات برواتی بین تاجر یا غیر تاجر
- عملیات بیمه بحری و غیر بحری
- کشتی‌سازی، خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی
قانون تجارت ماده 3
برخی از معاملات به اعتبار تاجر بودن یکی از طرفین یا هر دو طرف می‌تواند جزو معاملات تجاری محسوب شود. در این صورت اجرای قانون تجارت برای این نوع از معاملات ممکن است:
- معاملات بین تجار و کسبه و صرافان و بانک‌ها
- معاملات تاجر یا غیر تاجر برای حوائج تجارتی خود
- معاملات اجزا یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود
- معاملات شرکت‌های تجارتی
ماده 5 قانون تجارت
کلیه معاملات تجار به عنوان فعالیت تجاری محسوب می‌شود مگر آن‌که غیر این موضوع ثابت شود.
ماده 6 قانون تجارت
هر تاجر موظف به داشتن دفاتری برای ثبت معاملات تجاری است. در قانون تجارت ۱۴۰۰ بررسی دفاتر جزو وظایف وزارت دادگستری و سازمان امور مالیاتی است. توضیح این دفاتر در ماده‌های بعدی قانون تجارت آمده است.
- دفتر روزنامه: در ماده 7 قانون تجارت آمده که دفتر روزنامه دفتری است که مطالبات، دیون، داد و ستد تجارتی در آن ثبت می‌شود
- دفتر کل: تعریف دفتر در قانون تجارت ماده 8 آمده است. خلاصه معاملات تجاری از دفتر روزنامه استخراج شده و در دفتر کل ثبت می‌شود. این کار باید حداقل یک بار در هفته انجام شود
- دفتر دارایی: ماده 9 قانون تجارت بیان می‌کند که کلیه دارایی‌های منقول و غیر منقول، دیون و مطالبات سال گذشته تاجر باید در دفتر دارایی به ریز ثبت شود. مهلت انجام این کار تا ۱۵ فروردین سال جدید است
- دفتر کپیه: کلیه مراسلات و مخابرات و صورتحساب‌های صادره تاجر در دفتر کپیه ثبت می‌شود
ماده 20 قانون تجارت
انواع شرکت‌های تجاری در این ماده توضیح داده شده است. در قانون تجارت ایران تنها 7 نوع شرکت تجاری وجود دارد:
- شرکت سهامی (خاص و عام)
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیر سهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
منبع: مرکز آموزش حسابداری خبره pact